Urusan
perniagaan tidak terhad membeli dan menjual barangan semata-mata. Penyediaan
perkhidmataan, sewaan dan sebagainya termasuk dalam urusan perniagaan. Semua itu dianggap khidmat peniaga kepada
pembeli (pengguna). Semua urusan jual beli dilakukan dengan niat mencari
keuntungan bagi kedua-dua pihak pembeli dan penjual.
Islam
membenarkan peniaga mendapat keuntungan di atas khidmat diberikan. Peniaga
memperuntukan modal, kepakaran, fikiran, tenaga dan masa untuk menjalankan
perniagaan. Di atas perkhidmatan itu peniaga berhak mendapat keuntungan selain
berdepan kemungkinan berdepan dengan kerugian.
Manakala
pembeli pula perlu membayar untuk memperoleh barangan atau menggunakan
perkhidmatan. Pembeli berhak mendapat manfaat atas apa yang dibayar berdasarkan
terma-terma yang diketahui atau dipersetujui.
Berdasarkan
kepada hakikat bahawa peniaga dan pembeli saling memerlukan, hubungan antara
kedua-dua pihak perlu saling menghormati, menjaga hubungan baik dan memahami
keperluan antara satu sama lain.
Amalan ini penting bagi menjamin perniagaan
berjalan dalam suasana harmoni, selesa, selamat, berterusan dan memenuhi
keperluan.
Sebaliknya,
dalam perniagaan berasaskan fahaman globalisasi lebih mudah wujud penidasan. Syarikat
gergasi akan melakukan monopoli perniagaan melalui ‘sekatan’ keupayaan syarikat
kecil. Amalan tersebut secara langsung merupakan satu penindasan akibat sikap
tamak.
Islam
melarang sebarang bentuk monopoli kerana amalan tersebut bertentangan dengan
kepentingan umum. Syarikat besar sepatutnya membantu syarikat kecil agar wujud
persaingan sihat.
Perluasan
kuasa monopoli sudah tentu memberi cabaran besar kepada negara Islam yang
rata-rata merupakan negara pengguna. Kewujudan industri kecil yang cuba
dibangunkan di negara Islam mungkin tergugat akibat globalisasi.
Ketika
ini penguasaan perdagangan dunia berada di tangan bukan Islam menyukarkan untuk
umat Islam melakukan sesuatu yang bersifat melawan arus. Satu cadangan untuk
mengurangkan kesan tersebut ialah pembentukan
kesatuan di kalangan negara-negara Islam.
Kesedaran
dan kefahaman etika dalam perniagaan perlu disebarkan di kalangan umat Islam
yang sekarang ini lebih tertumpu kepada urusan dalam skala kecil dan melibatkan
cara tradisional.
Hubungan perniagaan sesama negara Islam perlu ditingkatkan
bagi membentuk satu rangkaian perniagaan yang lebih besar membina kekuatan umat
Islam dalam menghadapi ancaman globalisasi.
Malah
menjadi satu fardu kifayah kita perlu meningkatkan keupayaan penyediaan produk
halal untuk keperluan seluruh umat Islam. Sekarang ini keperluan produk halal
untuk umat Islam dikeluarkan oleh pengeluar bukan Islam. Sebab itu isu
pelanggaran produk halal sering dilaporkan dilakukan oleh pengeluar bukan
Islam.
Secara
umumnya, Islam menetapkan etika perniagaan yang perlu diamalkan oleh
setiap peniaga ialah jujur, amanah dan
ikhlas. Sebaliknya, peniaga yang melanggar etika digariskan, bermakna
menjalankan perniagaan terkeluar dari landasan ditetapkan Islam. Apa yang
dilakukan itu hanyalah dusta bagi mendapat keuntungan secara batil.
Islam
melihat amalan peniagaan merupakan cara manusia saling membantu dan mendapat
kebaikan. Ini menggantikan amalan riba yang dijalankan berdasarkan cara penindasan dan mementingkan diri sendiri.
Tetapi,
peniagaan yang dijalankan dengan unsur penindasan dan penipuan juga sebahagian daripada perbuatan berbentuk riba.
Urusan perniagaan yang tidak menepati etika peniaga Islam tidak diiktiraf
sebagai perniagaan yang dihalalkan.
Antara
amalan menyebabkan urusan perniagaan menyerupai riba ialah peniaga menetapkan
harga lebih tinggi daripada kebiasaan. Islam tidak membenarkan sebarang bentuk
penindasan. Biarpun peniaga mendakwa hak mereka menentukan harga ditawarkan,
tetapi menyalahi kontrak sosial atau hubungan baik antara peniaga dengan
pembeli.
Dalam
istilah perniagaan, sikap peniaga menaikkan harga sesuka hati atau
memperdayakan pembeli dengan harga lebih tinggi dipanggil manipulasi harga.
Amalan tersebut mudah dilakukan melalui amalan globalisasi di mana pasaran
modal dan barangan boleh bergerak dengan bebas.
Dalam
era globalisasi peniaga bebas menentukan harga barangan dan perkhidmatan
berdasarkan kepada penawaran dan permintaan. Syarikat gergasi yang melakukan
monopoli mudah memberi tekanan kepada pengguna dengan mengawal penawaran dan
tingkat harga.
Sistem
kapitalis era globalisasi meletakkan peniaga seperti raja yang berhak
menentukan apa ingin dilakukan. Hal ini merupakan balikan daripada konsep
pengguna di mana pembeli sebagai raja.
Hukum
Islam menetapkan keadilan berdasarkan apa terbaik bagi kedua-dua pihak. Amalan
perniagaan dalam Islam membenarkan turun naik harga barang berdasarkan kepada
konsep keuntungan yang diperlukan oleh peniaga.
Peniaga
berhak menaikkan harga jika kos modal meningkat. Perkara ini dilakukan bagi
memastikan peniaga terus mendapat keuntungan dan boleh meneruskan
perniagaan.
Keadaan ini penting bagi
menjamin keperluan pembeli dapat ditunaikan. Jika peniaga rugi dan tidak dapat
meneruskan perniagaan, pembeli juga menanggung kesannya.
Justeru,
dalam menyelesaikan permasalahan tersebut, Islam mengharuskan peniaga
meningkatkan harga. Bahkan, pembeli sendiri sudah pasti dapat menerima hakikat
dan bersedia membayar lebih bagi mendapatkan barang yang diingini jika
mengetahui kenaikan harga berpunca daripada kenaikan kos terpaksa ditanggung
oleh peniaga.
Namun,
manipulasi harga yang dirancang memerangkap pembeli bukan satu aturan
perniagaan yang dibenarkan dalam Islam. Kejujuran dan keikhlasan peniaga
menaikkan dan menurunkan harga berdasarkan kepada modal yang dikeluarkan amat
ditekankan.
Dengan
kata lain, globalisasi adalah satu penjajahan era baru yang dilakukan oleh negara kaya terhadap negara miskin. Pun
begitu, jika umat Islam bijak menghadapi dan menggunakan kesempatan yang
terbuka dalam era globalisasi, ini berupaya membentuk kerjasama kukuh sesama
negara Islam.
Negara-negara
Islam mempunyai jumlah penduduk yang ramai yang membolehkan urusan perniagaan
dua hala yang menguntungkan sesama negara Islam. Pengurangan penggantungan
negara Islam terhadap negara bukan Islam hendaklah dilakukan secara
berperingkat-peringkat.
Contohnya,
penggunaan dinar emas seperti dicadangkan dalam perniagaan antara bangsa
merupakan satu mekanisma yang mampu membendung spekulasi mata wang. Negara-negara
Islam perlu pantas dan komited melaksanakan sesuatu untuk kepentingan bersama.
Penggunaan
dinar emas akan membawa penyelesaian kepada kejatuhan untung disebabkan masalah
turun naik nilai mata wang yang dimainkan oleh spekulator mata wang.
Sekiranya
seluruh umat Islam bersatu mampu membentuk kesatuan perdagangan yang kuat dan
dapat memberi sumbangan berharga untuk kesejahteraan seluruh umat manusia. Umat
Islam perlu bersedia menghadapi apa juga bentuk cabaran dan bukannya menjadi
mangsa kepada perubahan.
No comments:
Post a Comment